Cicerone: Che gioia, l'amicizia!

Tales igitur inter viros amicitia tantas opportunitates habet, quantas vix queo dicere. Principio qui potest esse "vita vitalis", ut ait Ennius, quae non in amici mutua benevolentia conquiescit? Quid dulcius quam habere quicum omnia audeas sic loqui ut tecum? Qui esset tantus fructus in prosperis rebus, nisi haberes qui illis aeque ac tu ipse gauderet? Adversas vero ferre difficile esset sine eo, qui illas gravius etiam quam tu ferret. Denique ceterae res, quae expetuntur, opportunae sunt singulae rebus fere singulis; divitiae, ut utare, opes, ut colare, honores, ut laudere, voluptates, ut gaudeas, valetudo, ut dolore careas et muneribus fungare corporis; amicitia res plurimas continet. Quoquo te verteris, praesto est, nullo loco excluditur, numquam intempestiva, numquam molesta est; itaque non aqua, non igni, ut aiunt, locis pluribus utimur quam amicitia.

•   Tales ..inter viros: anastrofe per inter tales viros

• tantas opportunitates habet: offre tante risorse
• qui potest esse "vita vitalis" : quale può essere una vita vitale
• quicum audeas sic locqui ut tecum: costruisci: quicum(=quocum) audeas loqui sic ut tecum
• Qui esset tantus fructus=quale vantaggio ci sarebbe
• opportunae sunt singulae rebus fere singulis: ciascuna si adatta quasi esclusivamente ad uno scopo particolare
• utare=utaris
• muneribus fungare corporis= per soddisfare ai bisogni del corpo
• praesto=avverbio
• locis pluribus = in più occasioni

Catilina ha finalmente lasciato Roma

Tandem aliquando, Quirites, L. Catilinam, furentem audaciam scelus anhelantem, pestem patriae nefarie molientem, vobis atque huic urbi ferro flammaque minitantem, ex urbe vel eiecimus vel emisimus vel ipsum egredientem verbis prosecuti sumus. Abiit, excessit, evasit, erupit. Nulla iam pernicies a monstro illo atque prodigio moenibus ipsis intra moenia comparabitur. Atque hunc quidem unum huius belli domestici ducem sine controversia vicimus. Non enim iam inter latera nostra sica illa versabitur; non in campo, non in foro, non in curia, non denique intra domesticos parietes pertimescemus. Loco ille motus est, cum est ex urbe depulsus.

• Quirites=vocativo=o Romani
• Soggetto del primo periodo è nos sottinteso
• anhelantem, molientem,minitantem: participi presenti in funzione predicativa riferiti a L.Catilinam; tradurre con frasi relative
• eiecimus perf. da eicio,ere, emisimus perf da emitto
• Abiit da abeo
• excessit da excedo
• evasit da evado
• erupit da erumpo
• pernicies=rovina
• sica illa = questo pugnale (immagine riferita a Catilina)
• Campus: Campo Marzio, luogo dove si tenevano i comizi;
• Curia: l'edificio dove si riuniva il Senato
• Non denique...pertimescemus: non avremo più ragione di temere
• Motus est: da moveo
• Depulsus est: da depello